etkileşimli tv (İTV) yeni dünyası
Dünyanın en büyük bağımsız oyun üretici ÅŸirketi “Electronic Arts (EA)” yeni emeklemeye baÅŸlayan interaktif televizyon iÅŸine el attı. GeleceÄŸin “online” olduÄŸunu ve TV ÅŸirketlerinin bundan korkması hem de çok korkması gerektiÄŸini söylediler.
EA’ın baÅŸkanı John Riccitello bilgisayar oyunları (gaming) iÅŸinin internetteki e-mail, chat, ve e-ticaret olaylarından sonraki dördüncü büyük dalga olduÄŸunu söylüyor. Bu iÅŸin kapının önündeki en kocaman olay olduÄŸu kehanetinde bulunuyor. Öngörülerine göre interaktif eÄŸlence 1999daki 82 milyon dolarlık boyutundan 2004 yılında 5 milyar dolarlık bir iÅŸ hacmine ulaÅŸacak, ve tabii bu da insanların eskisine göre “daha az TV izlemesi bahasına” gerçekleÅŸecektir. Bu konuÅŸmayı yaptığı sırada(ÅŸubat) Bay Riccitello’nun ÅŸirketi Ultima Online isimli CD’den 600,000 adet satmış durumda ve 240,000 online baÄŸlı oyuncu ayda 10 dolar ödeyerek bu oyunu oynamaktaydı.
Kimse bu öngörüyü tartışacak durumda değil, ama kimileri bu işin ister PC, ister TV, ya da Cep telefonundan oynansın etkileşimli medya için piyasayı öldürücü bir (killer aplication) uygulama örneği olacağı görüşünü savunuyorlar.
Örneğin şubatta medya devi Vivendi Universal online oyun sitesi Uproar için 142 milyon dolar harcayacağını söylemişti. Bu yatırımın şirkete(Flipside) işletme masraflarında 30 milyon dolar kadar bir tasarruf sağlayacağı hesaplanmıştı. Bu oyunların bütün platformlardan oynanabilir hale getirilmesi yeni Flipside/Uproar girişimi için yıl sonundan önce kara geçmek anlamını taşıyor. Ancak, bu asıl stratejilerinin küçük bir kısmı. Şirketin planları teknoloji farkı gözetmeksizin tüm cihazlar ve ortamlardan oynanabilmeyi öngörüyor.
Åžu anda “oyunlar piyasası” donanım ve yazılım olarak Sinema endüstrisinin giÅŸe hasılatlarının çoktan önüne geçmiÅŸ durumda. O nedenle ister içerik saÄŸlayıcı, ister platform ÅŸirketleri için olsun oyunlara odaklanmak kaçınılmaz bir hamle durumunda. Öte yandan interaktif TV platformlarını bu oyunları en azından internetteki kalitede sunabilecek ÅŸekilde geliÅŸtirmek ÅŸu anda TV ÅŸirketlerinin iÅŸi. EÄŸer bunu yapamazlarsa Riccitello’nun kehanetleri gerçekleÅŸemez. TV platformlarını bu düzeye yükseltmek ise çok kolay bir iÅŸ de deÄŸil. Åžu anda BSkyB ve CanalSatellite ÅŸirketleri interaktif çevrimi saÄŸlayabilmek üzere telefon hatlarına güveniyorlar, bu ise gerçek zamanlı grup oyununun oynanabilmesini yavaÅŸlatan birÅŸey. Öte yandan Telewest gibi kablo iÅŸletmecileri için de hard-core gamer’ların hatta doluÅŸması ve tüm bant geniÅŸliÄŸini yutmaları durumunda kablo hattının izdihamdan tıkanması sözkonusu.
Bir diÄŸer konu da interaktif içeriklerin rakip iTV platformlarında da kolayca çalışabilecek ÅŸekilde WEB’den iTV ortamına tercüme edilmesinin maliyeti. Forrester araÅŸtırmasına göre bu tercüme iÅŸi site başına ortalama 1.5 milyon dolar tutmaktadır. (Tabii bu EA gibi ÅŸirketlerin iTV giriÅŸimini kolaylaÅŸtırmaktadır.)
Şüphesiz digital televizyonun geleceÄŸi, oyun ve diÄŸer etkileÅŸimli yayınlarda yatmaktadır. BSkyB ÅŸirketi, analog abonelerine göre interaktif yayınlar ve izle ve öde filmleri olan digital abonelerden %10 daha fazla kazandığını açıkladı. Fransız TPS ÅŸirketi ise abonelerinden %91’inin 2000 yılı içinde etkileÅŸimli yayınlardan yararlandığını ve toplam 76 milyon euro kadar bir para harcadıklarını belirttti. Bunlardan TPS’in 2000 yılı kazancı 37M franktır ve ÅŸirket bu rakamı 2001 için 2 mislinden fazla arttırarak 85M franka çıkartabilmeyi hesaplamaktadır.
TPS ÅŸirketinin ÅŸu ana kadar olan deneyimleri bazı konuların açık baÅŸarısını ortaya koymuÅŸtur. ÖrneÄŸin etkileÅŸimli abonelerden %14’ü at yarışlarına iÅŸtirak etmiÅŸtir. En fazla iÅŸtirak %27 ile TV quiz ÅŸovlarına olmuÅŸ, abonelerin %13’ü ise diÄŸer TPS aboneleriyle ÅŸebeke üzerinden oyun oynamışlardır.
Bu arada bizde de (sıcağı sıcağına) Meclis Anayasa Komisyonundan geçen yeni RTÃœK yasasına göre en fazla izlenenTV quiz ÅŸovları (telefon ve benzeri araçlarla yapılan yarışma ve lotaryalarla dinleyici ve seyircilere ikramiye dağıtmak) yasaklanıyor. Tasarının görüşmeleri sırasında “R” harfini kullanamayan ÅŸovmenlerin çocukları olumsuz etkilediÄŸi de konuÅŸuldu. RTÃœK’ün gelir kaynakları arttırıldı. TV kanallarının brüt gelirleri üzerinden %5 RTÃœK’e verilecek. Yayın yapılan frekanslar için RTÃœK’e kira verilecek. Artık yayınlar toplumu ÅŸiddete, ayrımcılığa, düşmanlığa itecek gibi olamayacak, insanlar arasında ayrım, milli ve manevi deÄŸerler ve türk aile yapısına aykırı (!??!) yayın yapılamayacak, Ä°lan ve reklam niteliÄŸindeki yayınlar açıkça belirtilecek (?), Suçlu yargı kararıyla kesinleÅŸmeden ilan edilemeyecek, siyasi partilere eÅŸit davranılacak. Hukukun üstünlüğüne, anayasanın genel ilkelerine, temel hak ve özgürlüklere, milli güvenliÄŸe ve genel ahlaka uygun olarak ve kamu hizmeti anlayışı çerçevesinde yapılacak. Yayınlar esas olarak türkçe yapılacak. Ancak, “evrensel katkısı olan” yabancı dillerin (?) öğretilmesi veya bu dillerde müzik ve haber iletilmesi amacıyla da yayın yapılabilir. Türkiye Cumhuriyetinin varlık ve bağımsızlığına, devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğüne, Atatürk ilke ve inkilaplarına aykırı yayın yapılamayacak. Ãœst kurul siyasiler ve bürokratlar arasından seçilecek baÅŸkan ve 8 üyeden oluÅŸuyor. (Meclis divan oluÅŸum formülüne göre paylaÅŸarak 5ini seçecek, MGK 2sini diÄŸer kalan ikisini de bakanlar kurulu, YÖK, basın konsayi seçecek.)
Bütün bunların değerlendirmesini size bırakıyorum.
TPS’in ilgi çeken bir baÅŸka interaktif uygulaması da Meteo (hava raporu). Günlük 631.000 ziyaretçisi var. (Havar raporuna bakmak için kimse PC’nin boot etmesini beklemez)
Öte yandan BSkyB ‘e göre etkileÅŸimli uygulamaların baÅŸarısında en önemli sır doÄŸrudan bir TV programına baÄŸlantılı olmaları. SkySports’ u izleyenlerin %50si hemen Sky Sport’un ekstra uygulamalarını kullanmaya geçmektedir. Tabii eÄŸer ekrana uygun araç çubuÄŸunu koymayı becermiÅŸ iseniz. Gelirler de hemen yükselmeye baÅŸlıyor. BSkyB ‘nin hesabına göree 2005 yılına kadar aboneler temel abone ücretinin üstüne yılda ortalama 50 sterlin kadar etkileÅŸimli hizmet kullanmaya baÅŸlamış olacaklar. iTV uygulamalarını kullanarak pay-TV ÅŸirketleri abone başına gelirlerini arttırıyorlar. Ama donanım üreticileri de boÅŸ durmuyor. ÖrneÄŸin geçenlerde PACE ÅŸirketi içine Sega oyun konsolunu yerleÅŸtireceÄŸi bir STB (uydu/kablo alıcısı) modelini 2002 yazına yetiÅŸtirme hazırlığında olduÄŸunu açıkladı. Prototip kutunun içinde 40GB bir harddisk var. Yaklaşık 60 oyunu içinde saklayabiliyor. Tabii Pace eÄŸer anlaÅŸabilirse cihazlarına Sony Playstation teknolojisini de koymayı çok isteycektir. OpenTV ÅŸirketi ise web yazılım ÅŸirketi Spyglass’ı satın alarak pay-TV iÅŸletmecilerine interaktif içerik ve medya uygulamalarını kolayca yayınları içine sokabilecekleri ÅŸablonlar sunma hazırlığı içinde.
EA gelecekteki oyunların “tüm hayatımızı iÅŸgal edebilecek kadar” gerçekçi yapıda olacakları iddiasında. Åžirket bu türün ilk örneÄŸi olacak olan MAJESTIC oyununu ilkbaharda AOL ile müştereken ea.com isimli adresinden sunmaya hazırlanıyor. Riccitello’nun söylediÄŸine göre bu gerilim oyunu size telefon açacak, fax çekecek, ve sonuçta “sizi” oynayacak. Pay-TV operatörleri için ise tırnak ısırtan soru “sistemlerinin bu tip oyunları destekleyebilecek durumda olup olmadığı”.
Digital TV (DTV) lerin ortaya çıkmasıyla yayıncılara çok büyük gelir fırsatları ve izleyicilere de daha önce hayal bile edemeyecekleri etkileşimli seçenekler sunulmaya başlamıştır. Bunların ortasında Etkileşimli Televizyon (Interactive TV) kavramı yatmaktadır. Son strateji analistlerinin araştırma raporlarına göre 2005 yılına kadar dünyada 625 milyon kişi televizyonlarında alışveriş, bankacılık, oyun ve eğlence hizmetleri dahil çeşitli interaktif hizmetlere kavuşacaktır.
GeçmiÅŸe bir gözatacak olursak, “Televizyon” sözcüğünün “uzaktan görme” anlamında ilk olarak 1900 yılında Paris’teki Uluslararası Elektrik Konferansında Constantin Perskyi tarafından kullanıldığını, bunun ardından ilk olarak 1920’lerde çalışır bir örneÄŸinin John Logie Baird tarafından halka tanıtıldığını görüyoruz. Böylece TV sihirli bir kutu olmaktan zaman ve mekan kavramlarını aÅŸarak görüntüleri baÅŸka ortamlara taşıyabilen güçlü bir iletiÅŸim ortamı olmayı baÅŸardı. Dünya çapında milyonlarca evin sosyal hayatına, eÄŸlencesine, bilgilenmesine eÄŸitimine katıldı. Hatta onun için özel odalar yapıldı.
İnteraktif (etkileşimli) uygulamalar da aslında tümden yeni birşey değildir. Prensip olarak yayıncıların gelecekteki programları tanıtarak izleyicinin tercihlerini etkilemeye başladıkları zamandan başlamış, teletekst uygulamalarıyla gelişmiştir, kullanıcıları kumanda kullanarak birşeyler arayıp bulmaya, seçme yapmaya alıştırmıştır. . Bugünkü anlamda ise dünyanın en gelişkin TV pazarı konumundaki İngiltere için 2001 sonuna kadar tüm evlerdeki TV lerin %40 kadarının tümüyle interaktif olacağı hesaplanmaktadır.
Bu geliÅŸimin gerisinde British Sky Broadcasting (BSkyB) ÅŸirketinin gayretleri yatmaktadır. Şİrket ödül kazanan interaktif Spor yayıncılığı sistemiyle kullanıcıya içerik ve akışının kontrolunda “diÄŸer yayıncılar için de bir anlamda örnek teÅŸkil eden” önemli imkanlar getirmiÅŸtir. Sky ‘in etkileÅŸimli uygulaması Sky Sports Active (kısaca Active denmektedir.) izleyicilere birçok yeni seçenek getirmektedir. GeliÅŸtirilmiÅŸ uzaktan kumanda ve digital kutunun (STB) sayesinde televizyon bir “vortal” -etkileÅŸim çevresine giriÅŸ kapısı- haline gelmektedir. Bu çevre izleyiciyi oturma odasından alıp yarışma ya da stadyumun içine götürmektedir. Geleneksel izleme sistemindeki yöneticinin seçtiÄŸi izleme açılarının yerine -özellikle canlı yayınlarda- bir menüden kendine 4 etkileÅŸimli izleme açısı arasından seçim yapma olanağı tanıması izleyiciyi pasif konumundan çıkartmaktadır.
Sky digital izleyicileri 4 kamera açısı seçeneÄŸi dışında bir de “player- cam” denilen yepyeni bir seçeneÄŸe sahiptir. Bu kameradan ekranı bölerek yönetmenin seçtiÄŸi bir oyuncuyu (ekranın bir köşesinde) sürekli izlemek olanağı var. Ana TV ekranının bir kısmı çekim yönetmeninin seçimini gösterirken minyatür bir ekranda sözkonusu oyuncu sürekli izlenebilmektedir. Gelecekte Sky Player-Camda izlenecek oyncunun seçimini izleyicilerin oy verdiÄŸi bir sisteme baÄŸlamayı ummaktadır. Tamamlayıcı olarak doÄŸrudan uzaktan kumandadan seçilebilen 3 kamera (birer tane stadyumun heriki tarafında, biri ortasında) bulunmaktadır.
EtkileÅŸimli seçimler ana menüsünde ayrıca “highlights” seçme enstantaneler kısmı bulunuyor. Maç sırasında Sky’ın Londra merkezli stüdyosunda oluÅŸturulan ve edit edilen kliplere anında eriÅŸim imkanı var. Sürekli güncellenen ve etiketlenen bu klipler maç anlatımının yanısıra sürekli yayınlanmakta ve anında eriÅŸilebilir durumda tutulmaktadır. ÖrneÄŸin telefon çaldığı sırada önemli bir anı kaçırmışsanız o önemli anı izleyebilmek için maç ortasını beklemeniz gerekmiyor. Dönünce istediÄŸiniz anda oraya geri dönüp bakabiliyorsunuz..
AÄŸustos 2000de Sky “Fanzone” kavramını getirdi. Sadece taraftarlar için düzenlenmiÅŸ özel bir alana heriki takımdan iki taraftar getiriliyor ve maç sırasında ana kanaldaki mevcut maç spikerlerinin anlatımlarına ek olarak onlar da yapılmakta olan maçı kendilerince sürekli yorumluyorlar. Bu tümüyle “amatör kiÅŸilerce yapılan” taraftar görüş ve yorumları. DoÄŸrudan izleyiciyle konuÅŸarak “Fanzone” neredeyse maçtaki sosyal durumu yeniden yaratmaktadır.
Tabii istatistiksel kısımda o anda geçerli tüm veriler, lig performansı, oyuncu isimleri, fotoğrafları, kısa özgeçmişi, takım haberleri gibi tüm canlı maç bilgileri sürekli erişilebilir konumdadır.
Sky açısından futbol maçlarındaki bu “Simulcast” uygulaması kar getirici sonuçlar vermiÅŸtir. Ama etkileÅŸimli tv (iTV) denince ne anlaşıldığı ülkeye göre biraz deÄŸiÅŸiyor. ÖrneÄŸin amerikalılar için hala etkileÅŸimli TV denince akla daha çok internet gelmektedir. Sunum ortamı biraz deÄŸiÅŸik de olsa prensip olarak t-ticaret ve e-ticaret arasında bir fark yoktur. AlışveriÅŸ, bankacılık, elektronik posta gibi konularda digital yayın platformunun getirdiÄŸi artılar olayı daha farklı bir boyuta taşısa da 1999 aÄŸustosundan bu yana Sky Sports Extra’nın getirdiÄŸi maç yayınlarının kendini en verimli uygulama olarak ortaya koyduÄŸu kabul ediliyor.
Â
Etiketler:
BU KONU HAKKINDA YORUM YAPABİLİRSİNİZ !
Henüz yorum yapılmadı. İlk yorum yapan siz olun :
Yorum yapabilmek için aşağıdaki kutucuğa yorumunuzu yazınız ve ardından "YORUMU GÖNDER" düğmesine tıklayınız !
Önemli : Yorumlarınız onaylandıktan sonra bu bölümde yer alır. Lütfen dilbilgisine, ahlak kurallarına uygun ve sadece bu konu ile ilgili yorum yapınız.
*Dijital uydu sistemleri ile ilgili problemlerinize forum bölümümüzde çözüm bulabilirsiniz.